Emotionele chantage, wie kent het niet. Dat er ingespeeld wordt op je gevoel, er al dan niet bewust manipulatief appel wordt gedaan op je pleasersgedrag, je begrip, op je ‘ik vind het heel moeilijk om nee te zeggen’-issue of op je schuldgevoel.
Zinnen als:
Je vader: ‘Ach, weet je, ik doe het wel, je hebt al zo weinig tijd voor jezelf, want zo druk met je gezin…’ (maar ondertussen die [zucht] die erin zit…)
Je vriendin: ‘je bent de enige die mij echt snapt (en daarom is het dus oke dat ik je om 23 u ’s avonds nog ‘even’ bel, ook al moet jij morgenochtend om half zeven op en heb je een gezin)…’
Je collega: ‘…als jij mij om hulp vraagt, sta ik wel altijd voor je klaar…’ (terwijl jij al overloaded bent)
Je moeder: ‘Met Pasen was ik ook al alleen, toen zat je bij je schoonouders, ik had gehoopt, dat je deze keer… (oehhh, dat schúldgevoel…)
Je sportmaatje, zoon, dochter, zus, broer en Vul-zelf-maar-in
Van de week krijg ik een mailtje van een oud-cliënt met een hulpvraag naar aanleiding van mijn vorige blog over familieopstellingen. Deze keer fysiek niet in staat om naar mij te komen, wil heel graag systemisch aan de slag en of ik al op locatie werk. Nope, nog niet. Beiden graag denkend in mogelijkheden, plannen we een experiment waarbij techniek om de hoek komt kijken voor een onlinesessie. Een ware uitdaging voor mij gezien mijn beperkende overtuiging dat het woord ‘techniek’ (nog) garant staat voor een brainfreeze.
Emotionele chantage via de mail
In een daaropvolgende mail draagt ze letterlijk een onderwerp aan voor een volgend blog. Ze is benieuwd wat ik zou hebben gedaan als haar mailtje er als volgt had uitgezien, met de vraag of ik daar een blog aan zou willen besteden:
‘Hé Saskia, wat jammer dat je niet op locatie werkt en niet naar mij toekomt nu dat ik immobiel ben. Had toch meer van je verwacht, meer gehoopt van je…’ Met daarachter meteen de eerlijke tekst: ‘Of vind je het vervelend? Ik bedoel het niet echt ….of is t stiekem wél zo dat ik dat verwacht van je? Bewust in ieder geval écht niet en ik probeer dan bij mezelf na te gaan of IK me dan minder waard voel als je t niet doet maar geloof t niet.’ En ook dat ze smult van mijn blogs (slijmbal, haha).
En dan?
Voel je ‘m? Oeh… Het is een bekend fenomeen, waar mijn coachees regelmatig tegenaan lopen in hun leven, en ja, soms ook ik nog. Emotionele chantage. Niet in dit geval… oke, oke, ‘n heel klein beetje dan. Mijn ‘ik wil de wereld redden en er dus voor iedereen zijn die mijn hulp kan gebruiken, ook al ga ik dan over mijn grenzen’-deel liet eventjes van zich horen. Gelukkig laat ik inmiddels ook andere ik-delen aan het stuur zitten, zoals het deel ‘ik zorg goed voor mezelf en dat betekent soms ook ‘nee’ zeggen’.
Wat kun je nou doen als je je er bewust van bent, dat iemand emotionele chantage inzet om haar of zijn zin te krijgen?
Eigen verantwoordelijkheid pakken
Eigen verantwoordelijkheid pakken
Een eerste stap kan zijn, dat je erkent dat die ander je alleen maar een gevoel van emotionele chantage kan geven, omdat jij die ander daarvoor de ruimte geeft. Je láát je een vervelend gevoel aanpraten. Auwtsj, dit is liefdevol gezegd en mogelijk pijnlijk om te lezen. En ik weet het: dit voelt niet altijd als een keuze, het overkomt je. Voordat je er erg in hebt, voel je je al aangesproken. Je hoort een verwijt, je schuldgevoel is wakker gekust en je overlevingsmechanisme van pleasen (want alleen al het idee dat iemand je anders misschien niet zo aardig vindt…) staat al in de startblokken klaar om in actie te komen. En je-wilt-daar-van-af, wat dan?
Naar de oorsprong
Als je je bewust bent van wat er gebeurt, dan zijn er verschillende wegen die je kunt bewandelen. Je kunt onderzoeken waar de oorsprong van die pijn vandaan komt en daarmee aan de slag gaan. Misschien ben je gevoelig voor erkenning, waardering, het gevoel van nodig zijn, omdat je in je jeugd hier onvoldoende in gevoed en gezien bent. Misschien krijg je de oorsprong nog niet helder en is de uitdaging daar voor nu oké mee te zijn.
Andere opties
Je kunt ook onderzoeken welke keuze jij wilt maken en wat je nodig hebt om te (durven) staan voor die keuze: voor jezelf kiezen en daarmee mogelijk de ander teleurstellen of de ander tegemoet komen en daarmee over je grenzen gaan. En elke keuze is oke, mits je deze bewust maakt en niet dat het je ‘overkomt’. En weet: geen keuze is ook een keuze.
Je kunt ook bij jezelf te rade gaan of je wellicht verwachtingen naar de ander hebt geschept, waardoor het voor de ander volkomen logisch is te verwachten dat je wel zou klaarstaan voor haar. Zit je uitdaging in het aanpassen van het verwachtingsmanagement.
Pijn van de ander
Het kan ook zijn, dat je tot de conclusie komt, dat de verwachtingen die de ander van jou heeft, niets over jou zeggen en dat dit issue bij de ander ligt. Dat het bij de ander hoort. Misschien is het haar pijn van zich niet gezien voelen, van eenzaamheid, het altijd alleen moeten doen. Of iets anders wat geraakt is bij haar.
Of misschien kom jij zelf nog tot een andere ontdekking, wat maakt dat je aangaat als iemand emotionele chantage uitoefent op jou.
Wat in ieder geval altijd helpend is, is dat je er ‘boven gaat hangen’. Trek jezelf als het ware uit de situatie en bekijk op een afstandje wat er nu precies gebeurt. Je maakt de situatie dan minder van jou. Wat zou je een vriendin adviseren als die met deze vraag bij jou zou komen?
Met begrip voor de ander
Overigens staat jouw zelfonderzoek los van het feit, dat je natuurlijk begrip mag hebben voor de ander. Die ander heeft pijn, is verdrietig, gefrustreerd. Ze mag die ruimte pakken, dit is haar waarheid. Tegelijkertijd blijf jij je er bewust van: ‘dit is van haar, dus ik laat het bij haar.’ Jij kunt haar niet redden. Niet als vriendin, niet als collega, niet als dochter of ouder en ook niet als coach of therapeut. Wat je wel kunt, mits je dat wilt, is er voor haar zijn vanuit je hart.
Als je hulp kunt gebruiken
Herken je jezelf nou maar al te goed in dit verhaal als de redder of misschien juist in de ander, vind je het maar ingewikkeld, lastig en moeilijk om niet te reageren op die emotionele chantage en zou je dit dolgraag anders willen? Pak de regie over je energie en mail me dan. Kijken we samen waar jij een eerste stap kunt zetten op weg naar een leven zonder schuldgevoel en met ruimte, tijd en energie voor jezelf vanuit een gevoel van vrije keuze.
PS Heb jij een onderwerp, thema of issue waar je graag eens een blog over zou willen lezen, mail het me! Als het binnen mijn kennis en kunde ligt, kom ik je daar graag in tegemoet.